Bệnh Học

new

« Prev
1
Next »

cuong
Full Member

Posts: 249

Bệnh Học Feb 11, 2015 4:56:12 GMT

Quote

Post by cuong on Feb 11, 2015 4:56:12 GMT

Khí Uất

link

KHÁI NIỆM:
Khí và huyết là 2 dạng lưu hành thông suốt khắp cơ thể mà tạo nên sức sống toàn thân, bất kỳ một nguyên nhân nào làm bất thông đều gây ra bệnh lý.
Khí uất là hình ảnh khí bị đè nén, không những không được lưu thông mà còn bị vay bó, dồn ép.

NGUYÊN NHÂN DẪN ĐẾN KHÍ UẤT:
1. Ngoại nhân:
Lục tà tấn công làm cản trở, vay bó, thúc ép trên các con đường lưu thông của khí
=> khí uất trong ngoại cảm.
• Hàn thì vay bó
• Phong, nhiệt thì thúc bách, dồn nén
• Táo thì làm khô, cứng, rít
• Thấp thì trì nặng

2. Nội nhân:
• Tình chí: muốn mọi thứ phải theo ý mình một cách cưỡng ép, không có cơ sở (quái khí: tham cầu quá mức)  muốn mà không được, ngược lại bị chính ham muốn đó đè nén.
=> Nguyên nhân chính gây ra khí uất trong nội thương.
 Công việc luôn bị áp lực, kéo dài.
 Cuộc sống bị áp lực kéo dài
 Tư duy bị áp lực kéo dài
• Vật hữu hình (quái vật): chèn ép, hay che lấp các con đường, vùng lưu hành của khí.

PHÂN LOẠI - TRIỆU CHỨNG KHÍ UẤT
1. Khí uất trong ngoại cảm:
Khi ngoại cảm tấn công ồ ạt, mà chính khí còn mạnh, phần vệ khí phản ứng bằng cách đóng (hạp) các huyệt và khí khổng lại, không cho tà tràn ngập. Khi đó chính khí và tà khí đấu tranh tại biểu phận, tà khí chặn bên ngoài không vào sâu hơn, chính khí cũng không đủ sức đẩy tà ra, các khí cản trở và dồn ép lẫn nhau mà gây ra uất chứng.
=> Đây là cơ sở để giải thích triệu chứng khí uất trong ngoại cảm.
Triệu chứng:
 Không có mồ hôi (biểu bị bế)
 Đau mỏi toàn thân (khí, chức năng toàn thân bị bế tắt)
 Người bứt rứt, phát nhiệt (khí phận bị uất, không thông được ra ngoài)
Triệu chứng đặc hiệu của tà tại vị trí tấn công:
 Hàn: lạnh, tái, co cứng, đau nhiều, phát nhiệt ố hàn. Lưỡi: rêu trắng mỏng
 Nhiệt: nóng, đỏ, phát nhiệt rõ. Rêu lưỡi: vàng mỏng.
 Phong: triệu chứng diễn tiến nhanh, thay đổi, đau di chuyển. Rêu lưỡi: tuỳ theo tà cùng đi.
 Thấp: uể oải, nặng nề toàn thân, có thể phù nhẹ. Rêu lưỡi: nhớt mỏng.
 Táo: bứt rứt, da khô, khát nước. Rêu lưỡi: khô.

2. Khí uất trong nội thương: Ngũ tạng khí uất
Khí của tạng thịnh lên muốn làm việc muốn bung ra nhưng bị cản lại, hoặc bị áp lực, chèn ép thời gian dài. Do đó xuất hiện 2 nhóm triệu chứng:
 Khí thịnh lên thực hiện công năng nhưng bất thành (tăng động, hấp tấp mà đỗ vỡ).
 Đau vùng Tạng- Phủ- Kinh liên quan kiểu khí uất: đau dữ dội một vùng (không có điểm cố định), xoa bóp một thời gian thì dễ chịu.
Những rối loạn chức năng trên tạng bị khắc sẽ xuất hiện sau đó, đôi khi là triệu chứng chính khiến bệnh nhân đi khám.
=> Đây là 2 cơ sở giải thích các triệu chứng xuất hiện trong ngũ tạng khí uất.
Trường hợp đặc biệt: do bệnh kéo dài sẽ làm biến hình, tổn hình thì đau sẽ nhiều và khả năng tử vong rất cao.

a) Can khí uất:
• Tăng động: động thái hấp tấp, run, co cứng, quíu tay chân
• Dễ cáu gắt, dễ giận hờn (sơ tiết bất thành)
• Nhãn quan ảm đạm (khai khiếu bất thành)
• Có nhiều ý tưởng (chủ sinh), tính toán nhiều (mưu lự) nhưng không hợp lý, kết quả thất bại.
• Ợ chua, đắng miệng (Đởm)
• Đau: đau nữa đầu, đau nhức mắt, đau hông sườn, đau bụng kinh, đau co thắt bộ phận sinh dục ngoài (sán khí). Đau theo kinh Can, Đởm
• Tỳ khí rối loạn: rối loạn tiêu hoá, trào ngược dạ dày- thực quản, hay tư lự,….

b) Tâm khí uất:
• Tăng động: hấp tấp, nóng nảy (hoả uất)
• Cảm giác bên trong người nóng, nhưng có khi bên ngoài thì sợ lạnh (hoả uất)
• Nói nhanh, nói nhiều: Nói lấp, nói dính từ, rặn từng tiếng (lời nói bất thành)
• Thích nói chuyện thị phi (khai khiếu bất thành)
• Suy nghĩ không ngừng; Tư duy lan man, lạc đề, không logic, (tư duy bất thành)
• Mất ngủ: ngủ không sâu, chập chờn (tàng thần bất thành)
• Yêu ghét bất thường, không rõ ràng, không phân minh (tình chí: ái, ố bất thành)  gây đau khổ và vòng lẩn quẩn của bệnh lý khí uất.
• Tiểu đau, gắt, nóng (Tiểu trường)
• Đau: vùng ngực, hồi hộp thường kèm nóng. Đau dọc kinh Tâm, Tiểu trường, Tâm bào, Tam tiêu.
• Phế khí rối loạn: khàn tiếng, nói khó do rối loạn vận ngôn, dễ xuất mồ hôi, hụt hơi, thở nhanh nông, dễ buồn sau khi ái và ố,…

c) Tỳ khí uất:
• Động thái uể oải, nặng nề (thấp uất)
• Ăn được nhưng ăn vào đầy trướng bụng, tiêu chảy, táo bón (vận hoá bất thành)
• Rối loạn chuyển hoá: đường, lipid (hoá bất thành)
• Mê tín, không ý tứ (tàng ý bất thành)
• Ăn uống thất thường: lúc ăn nhiều lúc chán ăn, buồn nôn, ợ hơi, ợ nước (Vỵ)
• Đau: tứ chi, tứ quan, vùng bụng trên, vùng thượng vỵ. Đau dọc kinh Tỳ, Vỵ.
• Thận khí rối loạn: rối loạn xuất nhị âm, 2 chân mất khéo léo, vô sinh, thất chí,…

d) Phế khí uất
• Động thái hấp tấp mà khô cứng, đổ bể (táo uất)
• Khó thở, căng tức lồng ngực (khí hô hấp uất)
• Nói to mà không vang (âm thanh bị uất)
• Khuôn phép không phù hợp, đóng khung tư duy của mình (khuôn phép bất thành).
• Mồ hôi tiết bất thường (thu liễm bất thành)
• Táo bón và Tiêu chảy xen kẻ (Đại trường)
• Đau: đau tức ngực kèm khó thở, hụt hơi; đau cổ gáy, đau vai. Đau theo kinh Phế, Đại trường.
• Can khí rối loạn: trễ kinh, giảm động, thụ động, bảo thủ,…

e) Thận khí uất:
• 2 chân đi nhanh nhưng dễ vấp, tán vào vật khác (kỷ xảo, chủ lưỡng túc bất thành)
• Lạnh vùng hạ tiêu (hàn uất)
• Xuất nhị âm thất thường: xuất tinh thất thường, đại tiểu tiện thất thường (đi nhiều lần, gấp, nhưng số lượng ít hay không có nước tiểu, phân), xuất kinh thất thường.
• Thích nghe chuyện thị phi (khai khiếu bất thành, đồng khí với uất, gây ra uất)
• Không định hướng đúng  thất bại (tàng chí bất thành)
• Tiểu lắt nhắt, tiểu khó ra, đau căng tức vùng hạ vỵ (Bàng quang)
• Đau: đau lạnh trong xương, đau vùng hạ tiêu, 2 chân, thắt lưng. Đau dọc kinh Thận, Bàng quang
• Tâm khí rối loạn: dễ lạnh, mất ngủ, khả năng tư duy giảm.

CÁC BÀI THUỐC TRỊ KHÍ UẤT
1. Bài thuốc trị khí uất trong ngoại cảm:
Phải thoả mãn 2 tác dụng chính sau:
 Khai biểu giải uất: thuốc có mùi thơm nhẹ để khai mở biểu phận bị bế, mở đường xuất để đẩy tà khí ra.
 Đối trị tà khí: các vị thuốc đặc hiệu có tác dụng đối trị trực tiếp với tà.

Bài thuốc:
Khai biểu giải uất: Bạc hà
Đối trị Hàn tà: Sinh khương
Đối trị Nhiệt tà: Kim ngân hoa, Liên kiều
Đối trị Phong tà: Thông bạch
Đối trị Thấp tà: Hoắc hương
Đối trị Táo tà: Tang diệp

 Sau khi uống: ra mồ hôi nhẹ, giảm nhiệt, hết bứt rứt --> ngủ được: bệnh giải.
 Chú ý: vì để giải tà nên mới dùng thuốc khai mở biểu phận, nên ra mồ hôi là một tác dụng phụ, vì khi khí khổng mở không những khí thoát ra (cả tà và chính khí) mà tân dịch cũng thoát. Vậy khi bệnh đã giải thì không dùng nữa.
Lạm dụng kéo dài sẽ khiến khí âm lưỡng hư: mở toang vệ phận để các loại tà mặc sức đi vào sâu và ra mồ hôi nhiều làm hao tổn tân dịch (âm phận).

2. Bài thuốc trị Khí uất trong nội thương:
Bài thuốc trị ngũ tạng khí uất phải thoả mãn các tác dụng sau:
 Sơ tạng khí giải uất.
 Hoà huyết (Âm) của tạng bị uất.
 Thông kinh chỉ thống.
 Hoà khí của tạng bị khắc.
Kết hợp giải uất bằng tâm lý liệu pháp (giải: cởi bỏ ra từng lớp, cởi bỏ những dây ràng buộc--> giải thoát), hướng dẫn thái độ tinh thần tích cực trong cuộc sống thì thuốc sẽ phát huy tác dụng nhanh và bệnh hết mới hết tận gốc.

Bài thuốc trị Can khí uất:
Sơ can giải uất: Sài hồ, Bạc hà
Thông kinh chỉ thống: Hương phụ, Chỉ xác
Hoà Tỳ Vỵ : Bạch truật, Chích thảo
Dưỡng huyết hoà Can: Đương quy, Bạch thược

Last Edit: Feb 11, 2015 4:59:57 GMT by cuong

cuong
Full Member

Posts: 249

Bệnh Học Feb 11, 2015 4:58:54 GMT

Quote

Post by cuong on Feb 11, 2015 4:58:54 GMT

Khí Thịnh

I. KHÁI QUÁT:
Khí và huyết là một cặp trong học thuyết âm dương, là 2 nền tảng cho hoạt động sống của cơ thể. Nếu có rối loạn một trong hai đều gây ra bệnh lý, hoặc thực hoặc hư. Hoán vị các trường hợp ta sẽ có nhiều tình trạng bệnh lý: Khí hư, Huyết hư, Khí thịnh, Khí trệ, Huyết thực, Huyết ứ,... Trong đó, Khí thịnh là một thực chứng được mô tả bởi tình trạng huyết ở mức bình thường mà khí vượt lên trên.

II. TRIỆU CHỨNG KHÍ THỊNH:
Chức năng cơ thể tăng lên
1. Vọng: Động thái tăng, có thể lộ thần (hình thể trung bình)
2. Văn: âm vang, thanh cao, giọng hữu lực
3. Vấn: các chủ chứng đến khám là thực chứng
Đau đầu hay đau nữa đầu thực chứng: dữ dội.
Đau bụng liên tục, quặn từng cơn, co thắt.
Đau khớp, sưng, nóng, đỏ rõ ràng.
Mất ngủ: hay giật mình thức giấc, giấc ngủ không sâu.
Ăn nhiều, mau đói ………………
Triệu chứng mang dấu ấn của tà điển hình, rõ ràng.
4. Thiết: đau cự án một vùng, mạch hữu lực.

III. NGUYÊN NHÂN DẪN ĐẾN KHÍ THỊNH:
1. Ngoại nhân: lục tà tấn công, chính khí thực lên chống lại tà
 Thực chứng trong bệnh ngoại cảm.
2. Nội nhân:
 Tiên thiên: bẩm thụ khí thiên lệch theo hướng thịnh từ cha mẹ, thiên địa.
 Hậu thiên:
• Cách sống hối hả, sống nhanh, chạy theo thị trường,…
• Tâm không hài lòng với mọi thứ, bắt mọi thứ xung quanh phải theo ý mình.
• Ăn uống thiên lệch, hữu hư
 Khí thịnh trong bệnh nội thương.

IV. ĐIỀU TRỊ:
1. Pháp trị: Đối trị tà/ Tả khí, hoà khí/ Thay đổi thái độ tinh thần trong cuộc sống.
2. Bài thuốc:
 Các bài thuốc trị ngoại cảm mãnh liệt tấn công tà, đối trị với tà: Hoàng liên giải độc thang, Tả tâm thang, Long đởm tả can thang, Bạch đầu ông thang, Đạo xích tán, Đại thừa khí thang, Thập táo thang, Nhân trần cao thang,…
 Các bài thuốc trị nội thương tả khí: Bài tả Tâm khí, Bài tả Can khí,…
3. Phương pháp không dùng thuốc:
 Châm cứu, Xoa bóp, bấm huyệt: tả pháp, nhanh, mạnh
 Thay đổi cách sống: tuỳ trường hợp thầy thuốc đưa ra lời khuyên phù hợp. Bệnh nhân tự nguyện thay đổi, thầy thuốc kiểm tra.

V. TIÊN LƯỢNG:
 Điều trị đúng Ngoại cảm: tà được giải theo các con đường giải độc, chủ chứng lui nhanh.
 Điều trị đúng nội thương: động thái từ tốn, thần an, chủ chứng lui. Cách sống thay đổi thì bệnh giảm nhanh và chắc chắn.
 Điều trị sai ngoại cảm: làm thực tà hơn, hay làm tổn chính khí --> biến chứng nặng --> tử vong.
 Điều trị sai nội thương: làm thực thêm cái khí đang thịnh --> tình trạng dương kháng --> đổ gãy vỡ --> tử vong, tàn phế. Cách sống không đổi: bệnh kéo dài, tái diễn, biến chứng nặng.

cuong
Full Member

Posts: 249

Bệnh Học Feb 11, 2015 5:01:42 GMT

Quote

Post by cuong on Feb 11, 2015 5:01:42 GMT

BỐN HỘI CHỨNG LỚN VỀ ÂM DƯƠNG KHÍ HUYẾT

BỐN HỘI CHỨNG LỚN
KHI ĐỨNG TRƯỚC BỆNH NHÂN CÓ NHIỀU TRIỆU CHỨNG PHỨC TẠP CỦA NHIỀU TẠNG, TA QUI VỀ CÁC HỘI CHỨNG LỚN ÂM -DƯƠNG , KHÍ -HUYẾT. KHI ÂM DƯƠNG KHÍ HUYẾT ĐƯỢC ĐIỀU CHỈNH THÌ CÁC TRIỆU CHỨNG PHỨC TẠP TRỞ THÀNH ĐƠN GIẢN LÚC NÀY TA SẼ THẤY LỘ RA TRIỆU CHỨNG TẠNG BỆNH CHÍNH. KHI ẤY ĐIỀU TRỊ TIẾP TẠNG CHÍNH. HIỂU ĐIỀU NÀY CÁC BẠN SẼ THẤY VAI TRÒ RẤT LỚN CỦA 4 HỘI CHỨNG NÀY TRÊN LÂM SÀNG.
THẢO LUẬN SẼ LÀM CÁC BẠN HIỂU RỎ THÊM VẤN ĐỀ!

HỘI CHỨNG KHÍ HƯ

I. Khái Niệm:
Khí là công dụng. Hư là không rõ ràng .
 Khí hư là công dụng giảm sút, chức năng không rõ ràng.
Tùy theo tác giả mà khí có nguồn gốc và vị trí khác nhau:
 Khí ngũ tạng: công dụng 5 tạng.
 Khí tam tiêu: thượng tiêu, trung tiêu, hạ tiêu.
 Khí hậu thiên: ăn uống (Tỳ); hít thở (Phế).
 Khi tiên thiên: Thận.
 Nguyên khí: chứa ở Đan điền (Thận)
 Tông khí: chứa ở Đản trung (Phế)

Hội chứng khí hư: tập hợp các triệu chứng có liên quan với nhau theo quy luật mà thuộc phạm trù chức năng suy giảm.

II. Triệu Chứng:
 Tâm khí hư: hỏa giảm
 Tỳ khí hư: vận hóa giảm, RLTH
 Phế khí hư: hô hấp giảm
 Thận khí hư: sức nghe giảm, RL xuất nhị âm.
 Can khí giảm: động giảm.
Triệu chứng Ngũ tạng khí hư:
 Thận khí hư: sức nghe giảm, rối loạn xuất nhị âm, ý chí giảm (không làm việc đến cùng), hai chân mất khéo léo.
 Tâm khí hư: biếng nói, người lạnh, sợ lạnh, mặt khờ, mạch vô lực.
 Can khí hư: sức nhìn giảm, phản ứng chậm (động giảm, sức sống giảm, mưu lự giảm), chu kỳ kinh đến trể.
 Phế khí hư: da ẩm mồ hôi, dể cảm, nói nhỏ, giọng yếu, thở yếu.
 Tỳ khí hư: biếng ăn đầy bụng, tứ chi bất dụng, rối loạn tiêu hóa.

III. Chẩn Đoán:
Có 2 nhóm triệu chứng lớn:
Chức năng giảm: Động ít (uể oải). Nói nhỏ, thở yếu. lạnh. RLTH, RL nhị âm…
Dễ cảm: Do chính khí suy không chống đở được ngoại tà (nhưng do hư nên triệu chứng mơ hồ, không rầm rộ, không rõ ràng).

 Khi có 2, 3 tạng chức năng suy giảm (bệnh nặng) tìm về hội chứng Khí hư.
 Khi triệu chứng nghèo nàn, khó chẩn đoán mà có chức năng suy giảm (bệnh nhẹ) thì tìm về hội chứng Khí hư.

IV. Nguyên Tắc Điều Trị:
 Bổ khí
 Sửa cách sống.

HỘI CHỨNG HUYẾT HƯ

I. Khái Niệm:
Huyết : hình thể, bao gồm luôn cả máu.
Huyết hư: huyết biễu lộ không rỏ ràng (sắc diện) và hình thể suy giảm.

Hội chứng huyết hư: tập hợp các triệu chứng có liên quan với nhau theo quy luật mô tả hình thể giảm sút hoặc huyết bất túc.

II. Triệu Chứng:
Huyết ở Tâm giảm: sắc nhợt, hình mạch giảm thì làm huyết ứ hoặc huyết thoát.
Can tàng huyết suy giảm: ứ huyết (đau không nhiều, cố định) hoặc xuất huyết.

 Tâm huyết hư: lưỡi nhợt, thon nhỏ, sắc mặt nhợt, chóng mặt.
 Can huyết hư: hành kinh kéo dài, số lượng kinh nhiều (tàng huyết giảm); teo - dính tử cung, buồng trứng không phát triển, móng sọc mất bóng, hoa mắt.

III. Chẩn Đoán:
Sắc nhợt: Huyết vinh ra ở diện
Đau: Đau không nhiều, cố định thuộc vùng do Tâm, Can làm chủ.
Hình thể giảm sút: Sụt cân, Ứ huyết, xuất huyết

IV. Nguyên Tắc Điều Trị:
- Bổ huyết
- Bổ hình thể.

HỘI CHỨNG DƯƠNG HƯ

I. Khái Niệm:
Thuộc tính lớn nhất của Dương là
 Động
 Cương
 Nhiệt.

Hội chứng dương hư: Là giai đoạn sau của hội chứng Khí hư.

II. Triệu Chứng:
 Động giảm: nằm im
 Cương giảm: mềm rủ.
 Nhiệt giảm: hàn tăng.
Triệu chứng phụ: mồ hôi đọng thành hạt, nhớt. Công dụng suy giảm (Khí hư).
Thiết Mạch: thấy nhỏ, vô lực, lúc có lúc không (khí vốn vô hình + hư, thiếu hụt). Mỗi người phải tự chứng nó trên lâm sàng.

Dương tuyệt:
- Can tuyệt: dương vật thụt vào.
- Tâm tuyệt: lưỡi thụt.
- Phế tuyệt: da lỏng lẽo, dịch mũi tự xuất.
- Thận tuyệt: nhị âm tự xuất.
- Tỳ tuyệt: cơ nhục lỏng lẻo.

III. Chẩn Đoán:

Động giảm
Cương giảm
Nhiệt giảm
Mồ hôi đọng thành hạt, nhớt.
Công dụng suy giảm.

Chẩn đoán nguyên nhân:
 Khí hư  Dương hư  Dương tuyệt.
 Ngoại cảm nặng.
 Bất nội ngoại nhân: mất máu nhiều,…

Chẩn đoán mức độ:
 Nhẹ: làm việc mau mệt muốn nằm, tay chân không có sức, sợ lạnh, tự hãn.
 Nặng: nằm một chổ cũng thấy mệt, không tự sinh hoạt được, người lạnh, mồ hôi thành hạt.

IV. Nguyên Tắc Điều Trị:
 Bổ Dương (Dương hư vừa phải).
Đại bổ Dương (Dương hư nhiều).
 Bổ ngũ tạng khí.
 Điều trị ngoại cảm.

HỘI CHỨNG ÂM HƯ

I. Khái Niệm:
Thuộc tính lớn nhất của Âm:
 Tĩnh
 Nhu
 Hàn.

Hội chứng Âm hư: do nhiều nguyên nhân dẫn đến:
 Nội thương lâu ngày.
 Tuổi già.
 Huyết hư.
 Ngoại cảm đột ngột: làm mất thủy dịch.
Vì vậy Âm hư rất thường gặp trên lâm sàng.

II. Triệu Chứng:
 Tĩnh giảm: tăng động
 Nhu giảm: cứng.
 Hàn giảm: nhiệt tăng
Triệu chứng phụ: phân dê, tiểu ít, vô niệu, da khô, phiền nhiệt.
Thiết Mạch: thấy nhỏ, vô lực, có liên tục, cứng, nếu sác thì do nội nhiệt ( âm – huyết là hình thể, khi hư nó bị nhỏ lại, nhưng hình thì rỏ ràng)

Triệu chứng Ngũ tạng âm hư:
 Thận âm hư: người khô gầy, hai chân teo nhỏ, dễ gãy xương, cốt chưng phiền nhiệt.
 Tâm âm hư: mạch cứng, lưỡi khô gầy đỏ, ngũ tâm phiền nhiệt.
 Can âm hư: vận động khó - cứng, cứng khớp, teo dương vật, mắt lõm khô nóng, móng khô dễ gãy, kinh ít sắc đỏ sậm.
 Phế âm hư: da khô sần, thượng tiêu cứng, mũi khô, thở ra nóng.
 Tỳ âm hư: cơ nhục gầy nhão, mông teo nhỏ, tay chân gầy nhỏ, bụng lõm nóng

III. Chẩn Đoán:

Tĩnh giảm
Nhu giảm
Hàn giảm
Phân dê, tiểu ít, da khô. Phiền nhiệt.

Chẩn đoán mức độ: nặng hay nhẹ để điều trị.

IV. Nguyên Tắc Điều Trị:
 Tư: thêm vào từ từ (đầu tư). Thường dùng thuốc hoàn.
 Ích: xếp và dồn đống.
 Bổ: rót vào cho đầy. Dùng thuốc thang
 Tuấn bổ: bổ mạnh mẽ.

cuong
Full Member

Posts: 249

Bệnh Học Feb 11, 2015 5:03:57 GMT

Quote

Post by cuong on Feb 11, 2015 5:03:57 GMT

HỘI CHỨNG BỆNH NGŨ TẠNG

TẠNG TÂM
I. TÂM -DƯƠNG VƯỢNG
VỌNG: sắc đỏ, lưỡi đỏ, linh hoạt (nhanh lẹ).
VĂN: nói nhanh, tâm nhanh (tư duy nhanh).
VẤN: nóng ở vị trí Tâm chủ (thượng tiêu), xuất huyết, mất ngủ chập chờn xuất đêm (không sâu).
THIẾT: cự án (ít gặp, do hoả toả ra phát tán mọi hướng). Mạch sác.
Các bệnh thường gặp: Mụn, Tâm quý (có lý do), Chính xung (không lý do), Thất miên, Thống kinh, Tâm khái, Lỡ môi miệng,….
PHÁP TRỊ: tả Tâm dương.
BÀI THUỐC:
 Tả Tâm thang,
 Hoàng liên giải độc thang (tả hoả giải độc),…

II. TÂM -DƯƠNG HƯ:
VỌNG: sắc tái (hoả không đủ nhuận), lưỡi nhợt.
VĂN: nói dính từ, sai từ (không linh hoạt). Nói không rỏ ý.
VẤN: lạnh (tăng vào 23-1h). Dễ ảo giác. Huyết áp thấp. Mất ngủ (phụ thuộc vào độ lạnh, sáng dậy mệt). Chức năng Tâm chủ suy giảm.
THIẾT: Thiện án.
Mạch Hoãn (lơi lỏng), tiến tới mạch Tiểu, Vi (lúc có lúc không).
PHÁP TRỊ: bổ Tâm khí.
BÀI THUỐC:
 Lý trung thang (nặng).
 Quế chi thang gia Ngãi diệp (nhẹ).,…

III. TÂM- HUYẾT HƯ (ÂM, HÌNH HƯ)
VỌNG: sắc tái + hãm (tối). Lưỡi teo, mỏng, nhọn
VĂN: ngôn phong (phong cách nói) bất nhất.
VẤN: nóng bên trong. Mất ngủ khi thời tiết nóng. Tâm hình giảm (huyết mạch xơ vữa, cứng)
THIẾT: thiện án. Mạch tế, vô lực (nhỏ, lúc nào cũng có).
PHÁP TRỊ: bổ Tâm huyết.
BÀI THUỐC:
 Thiên vương bổ Tâm đơn (Do huyết hư và ứ xen kẻ  Bổ huyết, hoạt huyết, an thần)

IV. TÂM- HUYẾT Ứ
VỌNG: Tĩnh mạch dưới lưỡi ứ huyết: dạng mạch, dạng nan quạt, dạng gốc, dạng hạt. Màu huyết ứ có thể: đỏ tươi (+nhiệt), đỏ thẩm (+độc), tím (+đau), đen (độc+++).
VĂN: nói không rỏ, dính từ (thổ lộng)
VẤN: đau vị trí Tâm chủ
THIẾT: cự án. Mạch: Sác (nhanh); Sắc (nhanh, rít), Khẩn (dây thừng căng xoắn), hữu lực.
PHÁP TRỊ: hoạt huyết hoá ứ
BÀI THUỐC:
 Huyết phủ trục ứ thang,…

TẠNG CAN

I. CAN -DƯƠNG VƯỢNG
1. CAN- DƯƠNG XUNG:
VỌNG: mục quang lộ (cách nhìn lộ ra ngoài)
VĂN: nói rỏ, quyết định nhanh, thích cái mới.
VẤN: đau đỉnh đầu (kinh Can lên đỉnh đầu - Bách hội), đau vào 1-3h, giật mình thức dậy không ngủ lại được. Đau các phần tạng Can làm chủ.
THIẾT: Đau cự án.
Mạch HUYỀN điển hình ở tả Quan (dây đàn căng tối đa).
PHÁP TRỊ: tả Can dương
BÀI THUỐC:
 Long đởm tả Can thang (thanh lợi thấp nhiệt),…

2.CAN -KHÍ UẤT:
VỌNG: lộ thần, nhãn quang ảm đạm (do uất).
VĂN: hay bực bội, thích quyết định nhưng không sáng suốt nên thường không quyết định gì cả.
VẤN: đau các vùng do kinh Can làm chủ, trừ đau đỉnh đầu (do bị uất lại ở dưới, bị vây bó), tức trướng hung hiếp (vùng hung hiếp kinh Can- Đởm qua bị mãn). Cơn đau phụ thuộc vào tình chí (có uất hay không)
THIẾT: Cự án. Mạch khẩn (dây thừng vừa căng vừa xoắn).
PHÁP TRỊ: sơ Can giải uất
BÀI THUỐC:
 Tiêu dao tán,
 Hoàn đới thang,
 Việt cúc hoàn…

II. CAN - ÂM HƯ:
VỌNG: Động thái hấp tấp, không chuẩn xác (vì động mà không có Can âm làm nền tảng)
VĂN: trả lời trước khi hỏi xong.
VẤN: đau vị trí Can hình (tiết, mục hệ, bào cung,…), thích xoa bóp.
THIẾT: thiện án. Mạch tế, vô lực.
Pháp trị: bổ Can âm (Hình, Huyết).
BÀI THUỐC:
 Tứ vật (huyết),
 Lục vị (âm),….

III. CAN- KHÍ HƯ
VỌNG: thụ động, ít động, sắc tái hơi xanh
VĂN: nói ít, nói chuyện củ.
VẤN: giảm động của cân, huyết áp giảm. Một số tiết bị cứng do giảm động. Kinh đến trễ. Mắt mờ. Mất ngủ: nghe tiếng động biết nhưng không tỉnh.
THIẾT: Tiết lỏng lẻo. Mạch tả Quan vô lực.
PHÁP TRỊ: bổ Can khí
BÀI THUỐC:
 Tứ vật + Ích mẫu, Hương phụ, Ngãi cứu. (Tứ vật điều kinh),….

TẠNG TỲ

I. TỲ- KHÍ HƯ
VỌNG: Động thái uể oải. Sắc tái + hơi vàng
VĂN: Than vãn
VẤN: RLTH (tích, trướng, sình, sôi, tiêu chảy xen kẻ táo bón).
Giảm chuyễn hoá cơ bản.
Yếu hai gối (sưng).
Tứ chi bất dụng (đau, mỏi).
Ý tiêu cực.
THIẾT: Cơ nhục mềm nhão, thiện án.
Mạch hữu quan vô lực.
PHÁP TRỊ: bổ Tỳ khí
BÀI THUỐC:
 Tứ quân tử thang.
 Bổ trung ích khí thang (kiện Tỳ thăng đề).
 Củ sả già, Cỏ cú, Đậu nành, Cốc nha, Đậu săng, Lức cây,….

II. TỲ- ÂM HƯ:
VỌNG: cơ, mông teo nhão.
VĂN:
VẤN: Một số cơ teo nhão.
Chức năng của Tỳ có thể giảm.
THIẾT: hữu quan Tế (có mà nhỏ)
PHÁP TRỊ: bổ Tỳ âm
BÀI THUỐC:
 Cốm bổ Tỳ,…
 Lá mơ, mía, cỏ mực.

III. TỲ- KHÍ THỰC
VỌNG: To béo, chắc chắn.
VĂN: Khàn
VẤN: Than ăn giảm, sụt cân thì có cảm giác bệnh.
Nhức mỏi toàn thân (chủ chứng khiến bệnh nhân đi khám).
Thích ăn thịt.
Tiểu đêm tăng.
THIẾT:
PHÁP TRỊ: tả Tỳ khí, trừ thấp.
THUỐC:
 Tỳ giải phân thanh ẩm (phân thanh trọc)
 Muồng + N.Lợi thuỷ (tả thấp cả 2 đường),…

TẠNG PHẾ

I. PHẾ -KHÍ HƯ
VỌNG: Không linh động, mềm. thở nông, yếu, chậm. Da ướt
VĂN: Ho yếu sâu. Tiếng nói nhỏ.
VẤN: Hay cảm (Phế vệ, Phách suy).
RL tiêu hoá: táo bón (Do Phế khí suy Đại trường khí suy không tống xuất bình thường) xen kẻ tiêu chảy (mang đặc điểm của tà).
Hay ưu (buồn).
THIẾT: Sờ ướt, thượng tiêu lỏng lẻo.
Mạch hữu Thốn vô lực.
PHÁP TRỊ: bổ Phế khí
BÀI THUỐC:
 Bổ Phế thang (Sa sâm, Chích kỳ, Tử uyển, Cát cánh, Bạc hà, Tô diệp, Cam thảo).
 Đinh lăng, Lá cù đèn, Bạc hà.

II. PHẾ- HÌNH HƯ
VỌNG: Thượng tiêu cứng .
Tỵ khổng lộ, khô.
Động thái cứng (Phách cứng).
Bì mao đổi thay.
VĂN: Giọng cứng, khàn.
VẤN:
Bì mao đổi thay theo hướng suy giảm (mỏng, sạm, khô, nhăn…)
Cấu trúc hệ hô hấp thay đổi (Mũi, Xoang, cây phế quản, …)
THIẾT: Sờ da khô. Thượng tiêu di động kém.
Mạch hữu thốn Tiểu Tế.
PHÁP TRỊ: bổ Phế âm
BÀI THUỐC:
 Sa sâm mạch đông thang,…
 Thuốc giòi, Lá dâu, Rễ tranh.

TẠNG THẬN

I. THẬN -KHÍ HƯ
VỌNG: Đứng, ngồi, đi nghiêng lệch. Vùng địa cát (dưới mũi – cằm): tái, hãm. Vành tai xám (giai đoạn sau của ngoại cảm, thấy rỏ ở trẻ)
VĂN: Giọng trước lớn sau nhỏ.
Đoản hơi.
(hình minh hoạ: giọng và hơi thở do Phế khí chủ, 2 tạng Tỳ và Thận ảnh hưởng, Thận khí suy nên 1/3 cuối nhỏ )

VẤN: Rên rỉ. nghe không rỏ, nghe âm thanh lạ.
Xuất nhị âm bất thường (đại, tiểu tiện, xuất tinh sớm, xuất kinh bất thường,…).
Hai chân yếu, đi đứng khó khăn.
THIẾT: hai bộ xích: vô lực. thiện án
PHÁP TRỊ: bổ Thận khí
BÀI THUỐC:
 Cố tinh hoàn (cố thận sáp tinh),…
 Gương sen, Xuyên tâm liên

II. THẬN- ÂM HƯ:
VỌNG: Cốt hình đổi: lệch, vẹo, gù,.. (có thể qua X-quang: loãng xương, đặc xương dưới sụn,…)
VĂN: rên rỉ
VẤN: Nhức trong xương.
Hình thể cốt thay đổi: loãng xương,.
Hình hạ tiêu thay đổi.
THIẾT: Thiện án.
Mạch Tế (nhỏ, hữu hình), vô lực.
PHÁP TRỊ: bổ Thận âm
BÀI THUỐC:
 Lục vị địa hoàng hoàn.
 Tả quy hoàn,
 Đại bổ âm hoàn.
 Mẫu lệ , Ô tặc cốt.
 Đào tiên, Ngó sen.

Bà Con Dòng Tộc

Bệnh Học

Post by cuong on Feb 11, 2015 4:56:12 GMT

Post by cuong on Feb 11, 2015 4:58:54 GMT

Post by cuong on Feb 11, 2015 5:01:42 GMT

Post by cuong on Feb 11, 2015 5:03:57 GMT

Quick Reply