Ðau bụng khi hành kinh

link


Bác Sĩ Ðặng Trần Hào

Thống kinh là chứng bệnh phụ nữ bị đau bụng trước khi hành kinh, trong khi hành kinh hoặc trong thời kỳ hành kinh.

Nguyên nhân gây ra không ngoài: hàn-nhiệt-hư thực. Thí dụ: bị cảm bởi phong hàn tà, hoặc bị dương hư, hàn tà tụ ở trung tiêu và hàn làm ngưng trệ nơi mạch Xung và mạch Nhâm ứ trệ, bất thông mà gây ra thống (đau). Có khi do một lý do nào đó mà hình thành huyết ứ, huyết ứ đình tích ở mạch Xung, Nhâm và tử cung làm cản trở, trì trệ mạch lạc, đúng lúc huyết phải xuống, lại không xuống được, thành ra đau bụng, có khi uất ức, phẫn nộ, can khí uất kết, can tỳ mất đi sự điều hòa, khí không thông và huyết hành không được mà thành bệnh.

Có nhiều nguyên nhân gây ra hành kinh bị đau:

- Ðau bụng sau khi hành kinh thuộc hư chứng
- Ðau bụng trước khi hành kinh thuộc thực chứng.
- Trước khi hành kinh mà bụng trướng đau là do huyết và khí ngưng trệ.
- Nếu trướng nhiều mà đau ít, thì do khí làm cho huyết không hành được.
- Nếu trướng ít mà đau nhiều, là do huyết làm khí ngưng.
- Nếu trướng mà thích dùng tay đè lên, đa số thuộc hư hàn. Trái lại không thích tay đè lên là do huyết trệ làm đau, đa số thuộc thực chứng, thuộc về nhiệt.

Sau đây là những nguyên nhân do hư chứng gây ra trong khi hành kinh bị đau:

1. Ðau bụng sau khi hành kinh thường do hư chứng

Hư hàn: Sau khi hành kinh đau bụng liên miên, thích chườm nóng, toàn thân mệt mỏi, lạnh, đau thắt lưng. Rêu lưỡi trắng. Mạch tế và trì.

Phép trị: Ôn kinh và bổ hư hàn.

Toa thuốc
Nhục quế 9 grs
Can khương 9grs
Ngải diệp 6grs
Ðảng sâm 12grs
Hoài sơn 9grs
Hà thủ ô 12grs
Bạch truật 12grs
Kê huyết đằng 12grs
Cam thảo 3 grs

- Nhục quế, can khương: Ôn hư hàn.
- Bạch truật, đảng sâm: Bổ khí hư.
- Ngải diệp, hoài sơn, hà thủ ô, kê huyết đằng, ngưu tất:Bổ huyết, thông huyết và trị đau.
- Cam thảo phối hợp các vị đưa vào tạng phủ thụ bệnh.

2. Ðau bụng do huyết hư (thiếu)

Sau khi hành kinh đau bụng liên miên, mầu huyết nhạt, sắc mặt xanh trắng, môi nhợt nhạt, chóng mặt, mắt hoa, ngủ chập chờn, hồi hộp, bón. Lưỡi trắng lợt, không rêu lưỡi. Mạch nhu và vi.

Nếu kèm theo khí hư: tứ chi mỏi mệt, lạnh, ra huyết trắng.

Phép trị: Bổ khí và huyết.

Dùng bài Tứ Vật Thang thêm:
Ðảng sâm 9 grs
Bạch truật 9grs
Bạch biển đậu 9grs
Hà thủ ô 9grs
Hoài sơn 12grs
Câu kỷ tử 12grs
Kê huyết đằng 12 grs
Ngưu tất 12grs
Cam thảo 3 grs

- Bạch truật, đảng sâm, hoài sơn: Bổ khí.
- Hà thủ ô, kê huyết đằng, ngưu tất: Bổ huyết và thông huyết.
- Bạch biển đậu: Tiêu thấp và huyết trắng.
- Câu kỷ tử: Bổ gan huyết.
- Cam thảo phối hợp các vị thuốc.

3. Ðau bụng do can thận hư

Sau khi hành kinh đau bụng dưới, mỏi lưng, hai bên cạnh sườn trướng đau, kinh nguyệt mầu nhợt nhạt. Rêu lưỡi trắng mỏng. Mạch nhược và trầm.

Trị liệu: Bổ thận và gan huyết.

Ðiều Gan Thang
Bạch thược 12grs
Ðương qui 9grs
Sơn thù du 9 grs
Bá kích thiên 12 grs
Hoài sơn 12grs
A giao 9grs
Cam thảo 3grs

- Bạch thược, đương quy, hoài sơn: Bổ gan và thận âm.
- Sơn thù du: Ôn gan thận.
- Bá kích thiên: Bổ thận khí.
- A giao: Bổ huyết
- Cam thảo: Phối hợp các vị thuốc.