Những bệnh khi hành kinh

link

Bác Sĩ Ðặng Trần Hào

Sau đây là những trường hợp hành kinh người phụ nữ hay gặp có khi cấp tính, có khi mãn tính, vì nó liên quan tới tiên thiên khí do bẩm thụ từ cha mẹ, cách sống, cách dinh dưỡng và săn sóc sức khỏe tùy mỗi cá nhân.

1. Ðau bụng trước khi hành kinh thường là thực chứng

Thực hàn do cảm hàn, trước hay trong thời kỳ hành kinh vùng bụng lạnh, đau, kinh thủy như nước đậu đen. Lưỡi trắng lợt, rêu lưỡi trắng. Mạch trầm trì.

Phép trị: Ôn kinh, tán hàn, điều kinh, chỉ thống và phối hợp với châm cứu.

Bài thuốc
Quế chi 9 grs
Bạch chỉ 9 grs
Can khương 9 grs
Bán hạ chế 9 grs
Ngưu tất 12 grs
Ðan sâm 12 grs
Ích mẫu 9 grs
Cam thảo 3 grs

-Quế chi, can khương: Ôn kinh, tán hàn.
-Bạch chỉ, bán hạ: Trị nhức đầu
-Ngưu tất, uất kim, ích mẫu, đan sâm: điều kinh và trục huyết ứ gây đau khi hành kinh.
-Cam thảo: Phối hợp các vị thuốc.

2. Ðau bụng do huyết ứ

Ðau trước, hoặc khi mới hành kinh, bụng dưới đau như gò, kinh ít, mầu tím đen, ra huyết cục. Khi hành kinh được đỡ đau. Nếu ứ huyết nhiều thì sắc mặt tím, da khô, miệng khô, không muốn uống nước. Lưỡi đỏ, có điểm tím. Mạch huyền.

Phép trị: Hoạt huyết, tiêu ứ.

Trục Ứ Thang
Ðương qui 9 grs
Xuyên khung 9 grs
Ðào nhân 9 grs
Hồng hoa 12 grs
Ngưu tất 9 grs
Chỉ xác 9 grs
Hương phụ 9 grs
Sài hồ 9 grs
Ích mẫu 9 grs
Cam thảo 3 grs.

-Ðương qui, xuyên khung: Bổ huyết.
-Ðào nhân, hồng hoa, ngưu tất, ích mẫu: Phá ứ, thông huyết.
-Sài hồ: Ðiều huyết.
-Chỉ xác, hương phụ: Ðiều khí.
-Cam thảo: Phối hợp các vị thuốc.

3. Hành kinh thấy sớm

Chu kỳ rút ngắn lại khoảng 23, 24 ngày, thậm chí một tháng có thể có kinh hai lần, được coi là kinh nguyệt có sớm.

Bệnh nhân thường tâm phiền, miệng khô, ngủ chập chờn không yên giấc, ăn không thấy ngon miệng và đôi khi không cảm thấy vị giác, kinh nguyệt thấy sớm, sắc đỏ tươi, lượng nhiều, đó là thực nhiệt do huyết nóng.

Chủ trị: Thanh nhiệt, lương huyết, điều kinh.

Thang thuốc
Ðương quy 12 grs
Sinh địa 9 grs
Ngải diệp 9 grs
Sài hồ 9 grs
Hoàng liên 3 grs
Mẫu đơn bì 9 grs
Bạch thược 9 grs
Xuyên khung 9 grs
Hà thủ ô 9 grs
Hoàng cầm 9 grs
Thăng ma 9 grs
Ðại táo 3 trái

-Hoàng liên, sinh địa, hoàng cầm: Thanh nhiệt, tiêu thấp.
-Ðương quy, bạch thược, xuyên khung, hà thủ ô: Bổ huyết và hoạt huyết.
-Ngải diệp, mẫu đởn bì, sài hồ: Ðiều kinh
-Thăng ma, sài hồ: Thăng khí và điều huyết.
-Ðại táo: Bổ huyết và phối hợp các vị thuốc.

4. Hành kinh sớm do tỳ khí suy

Nếu hành kinh ra sớm, lượng nhiều, sắc nhạt, kèm theo cục huyết, hồi hộp, lạnh tứ chi, đại tiện nát, thở hụt hơi. Rêu lưỡi trắng nhợt. Mạch tế nhược. Do tỳ khí suy lâu ngày gây thiếu máu.

Chủ trị: Bổ khí, kiện tỳ, sinh huyết.

Bài thuốc
Ðảng sâm 9 grs
Phục linh 9 grs
Bạch truật 9 grs
Cam thảo 6 grs
Can khương 9 grs
Ðương quy 9 grs
Xuyên khung 9 grs
A giao 6 grs
Thương truật 9 grs
Hà thủ ô 9 grs
Ðại táo 3 trái

-Ðảng sâm, phục linh, bạch truật, cam thảo: Bổ tỳ khí.
-Xuyên khung, đương quy, hà thủ ô, a giao: Bổ huyết.
-Can khương, ngô thù du: Ôn tứ chi và tỳ vị.
-Ðại táo: Bổ huyết và phối hợp các vị thuốc.